દ્વારકાધીશ ભગવાન કૃષ્ણની નગરીના આ તથ્યો ઘણા ઓછા લોકો જાણે છે, જાણો ચકિત કરી દેનારી વાતો.
દ્વારકા ગુજરાત રાજ્યના પશ્ચિમ છેડે દરિયા કિનારે સ્થિત 4 ધામો અને 7 પવિત્ર પુરીઓમાંથી એક છે, જ્યાં દ્વારકાધીશ ભગવાન કૃષ્ણની પૂજા કરવામાં આવે છે. આવો જાણીએ તેનાથી સંબંધિત રહસ્ય અને ઈતિહાસ.
1. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, આ શહેરનું નામ પહેલા કુશસ્થલી હતું કારણ કે મહારાજા રૈવતકે દરિયા કિનારે કુશ બિછાવીને યજ્ઞ કર્યો હતો.
2. હરિવંશ પુરાણ અનુસાર, કુશસ્થલીના ઉજ્જડ થયા પછી, શ્રી કૃષ્ણના આદેશ પર, મયાસુર અને વિશ્વામિત્રએ અહીં એક ભવ્ય નગર બનાવ્યું જેનું નામ દ્વારકા રાખવામાં આવ્યું.
3. અનેક દરવાજાઓની નગરી હોવાને કારણે, દ્વારકાને દ્વારાવતી, કુશસ્થલી, આનર્તક, ઓખા-મંડળ, ગોમતી દ્વારકા, ચક્રતીર્થ, અંતરરદ્વીપ, વારીદુર્ગ, ઉદધિમધ્ય સ્થાન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
4. આ નગરમાં એક વિશાળ સભા મંડપ હતો. દરિયાઈ વેપાર માટે એક બંદર પણ હતું. એવું કહેવાય છે કે શહેરમાં સોના, ચાંદી અને રત્નો સાથે 7,00,000 મહેલો હતા. આ ઉપરાંત અહીં વનસ્પતિ ઉદ્યાન અને તળાવ પણ હતું.
5. જૈન સૂત્ર ‘અંતકૃતદશાંગ’ માં દ્વારકા 12 યોજન લાંબી, 9 યોજન પહોળી હોવાનો ઉલ્લેખ છે, અને એવું કહેવાય છે કે કુબેર દ્વારા તેને બનાવવામાં આવી હતી, અને તેની ભવ્યતા અને સુંદરતાને કારણે તેની તુલના અલકા સાથે કરવામાં આવી છે.
6. ઘણા પુરાણકારો માને છે કે કૃષ્ણ તેમના 18 સાથીઓ અને કુળ સાથે દ્વારકા આવ્યા હતા. અહીં તેમણે 36 વર્ષ શાસન કર્યું. તેમના મૃત્યુ દરમિયાન, દ્વારકા નગરી દરિયામાં ડૂબી ગઈ અને યાદવ કુળનો નાશ થયો.
7. એવું પણ કહેવાય છે કે ધૃતરાષ્ટ્રની પત્ની ગાંધારી અને ઋષિ દુર્વાસાએ યદુવંશના વિનાશનો શ્રાપ આપ્યો હતો, જેના કારણે દ્વારકાનો નાશ થયો હતો.
8. એવી પણ માન્યતા છે કે આ નગર અરબી સમુદ્રમાં 6 વખત ડૂબી ગયું છે અને હાલનું દ્વારકા એ 7 મું શહેર અથવા નગર છે જે જૂની દ્વારકા પાસે પુનઃસ્થાપિત થયું છે.
9. વર્તમાન દ્વારકા નગરીની સ્થાપના આદિશંકરાચાર્ય દ્વારા કરવામાં આવી છે. દ્વારકાધીશ મંદિરનું હાલનું સ્વરૂપ 16 મી સદીમાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. પહેલા અહીં ઘણા મંદિરો હતા, પરંતુ મુઘલોએ તેનો નાશ કર્યો હતો.
10. દ્વારકાધીશ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં ભગવાન કૃષ્ણની શ્યામવર્ણી ચતુર્ભુજ પ્રતિમા ચાંદીના સિંહાસન પર બિરાજમાન છે. અહીં તેમને ‘રણછોડજી’ પણ કહેવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે પહેલા આ મંદિરની જગ્યાએ એક ખાનગી મહેલ અને હરિગૃહ હતું.
11. હાલમાં 2 દ્વારકા છે – ગોમતી દ્વારકા, બેટ દ્વારકા. ગોમતી દ્વારકા ધામ છે, બેટ દ્વારકા પુરી છે. બેટ દ્વારકા માટે દરિયાઈ માર્ગે જવું પડે છે.
12. ‘ધ હિંદુ’ના એક અહેવાલ મુજબ, 1963 માં, દ્વારકા નગરીનું પ્રથમ એસ્કવેશન ડેક્કન કોલેજ પૂણે, પુરાતત્વ વિભાગ અને ગુજરાત સરકાર દ્વારા સંયુક્ત રીતે કરવામાં આવ્યું હતું. આ દરમિયાન લગભગ 3,000 વર્ષ જૂના વાસણો મળી આવ્યા હતા. આ પછી, ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણની અંડરવોટર આર્કિયોલોજી વિંગને પણ દરિયામાં તાંબાના કેટલાક સિક્કા અને ગ્રેનાઈટની રચનાઓ મળી હતી. આ પછી આખું શહેર શોધવામાં આવ્યું હતું.
(ડિસ્ક્લેમર : અહીં આપેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અમે તેની પુષ્ટિ કરતા નથી.)
આ માહિતી વેબ દુનિયા અને અન્ય નેશનલ ન્યુઝ એજન્સીઓના ન્યુઝ આર્ટિકલ માંથી સંપાદન કરી લીધેલ છે.
