ઉરી જગન્નાથ મંદિરનું અજાણ્યું રહસ્ય જે તમને નથી ખબર : કુતૂહલથી પ્રશ્ન થાય છે કે આવું શા માટે, તેવું શા માટે? આવો જ એક પ્રશ્ન છે કે જગન્નાથ પુરીના મંદિરમાં ભગવાન કૃષ્ણ સાથે રાધા કેમ નથી? અને મંદિરમાં સ્થાપિત ત્રણ બહેનો-ભાઈઓ કૃષ્ણ, બલરામ અને સુભદ્રાની આંખો કેમ પહોળી છે? આ લેખમાં, Patrikaડોટcom તમારા માટે આ પ્રશ્નોના જવાબ લઈને આવ્યું છે…
પુરી જગન્નાથ મંદિરના અસંખ્ય રહસ્ય જે તમને નથી ખબર : સનાતન ધર્મમાં દેવી-દેવતાઓના અવતાર, તેમના વિવિધ સ્વરૂપો અને અનેક નામો ક્યારેક લોકો માટે આશ્ચર્યનો વિષય બની જાય છે. જિજ્ઞાસાથી તેમના મનમાં પ્રશ્ન થાય છે કે આ રીતે શા માટે, તે રીતે શા માટે? આવો જ એક પ્રશ્ન છે કે જગન્નાથ પુરીના મંદિરમાં ભગવાન કૃષ્ણ સાથે રાધા કેમ નથી? અને મંદિરમાં સ્થાપિત ત્રણ બહેનો-ભાઈઓ કૃષ્ણ, બલરામ અને સુભદ્રાની આંખો કેમ પહોળી છે?
પૌરાણિક કથા અહીં વાંચો
પૌરાણિક કથા અનુસાર એકવાર માતા યશોદા માતા દેવકી સાથે દ્વારકા પધાર્યા હતા. ત્યાં કૃષ્ણની રાણીઓએ માતાઓ પાસેથી કૃષ્ણના બાળપણની લીલા વિશે સાંભળવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. બહેન સુભદ્રા પણ ત્યાં હતા. માતા યશોદાએ કહ્યું કે તે તેમને કૃષ્ણ અને તેમની ગોપીઓની લીલા વિશે જણાવશે, પરંતુ આ વાત કૃષ્ણ અને બલરામના કાન સુધી પહોંચવી જોઈએ નહીં. આ વાતનું ધ્યાન રાખવા માટે, સુભદ્રાને દરવાજાની રક્ષા કરવા માટે સમજાવવામાં આવી, જ્યારે તે તૈયાર થઈ અને દરવાજાની રક્ષા કરવા લાગી, ત્યારે માતાએ લીલા ગાવાનું શરૂ કર્યું. ભગવાનના લીલા સાંભળીને બધી ગોપીઓ હોશ ગુમાવી બેઠી. બીજી બાજુ સુભદ્રા પણ કૃષ્ણલીલામાં એટલી ખોવાયેલી હતી કે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ અને બલરામ ક્યારે ત્યાં આવી ગયા અને તે બધાની વચ્ચે પોતાની જ લીલાને માણવા લાગ્યા, તેની તેમને ખબર પણ ન પડી. બાળપણની મીઠી લીલા સાંભળીને તેમની આંખો પહોળી થવા લાગી. સુભદ્રાની પણ આવી જ હાલત થઈ, તે પણ કૃષ્ણની લીલાથી ખુશ થઈને પીગળવા લાગી. તે જ સમયે શ્રી નારદજી ત્યાં પધાર્યા. આ ક્ષણ એવી હતી કે દરેકને કોઈના આગમનનો અહેસાસ થવા લાગ્યો અને કૃષ્ણલીલાની કથા અહીં જ અટકી ગઈ. ભગવાન સાથે બલરામ અને સુભદ્રાનું આવું સ્વરૂપ જોઈને નારદજી મુગ્ધ થઈ ગયા. તેમણે કહ્યું – ભગવાન! તમારું આ સ્વરૂપ ખૂબ સુંદર છે. તમે આ સ્વરૂપમાં સામાન્ય લોકોને પણ દર્શન આપો. ત્યારે ભગવાન કૃષ્ણએ કહ્યું કે તેઓ કલયુગમાં આ સ્વરૂપમાં અવતાર લેશે. ભગવાનનું એ જ વિગ્રહ સ્વરૂપ જગન્નાથ પુરીમાં હાજર છે, જેમાં તેમની સાથે તેમના ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા છે. પણ આ મૂર્તિ પણ અધૂરી કેમ છે? આની પાછળ પણ એક પૌરાણિક કથા છે.
અડધા સ્વરૂપ પાછળ આ પૌરાણિક કથા પ્રચલિત છે
પુરીનું જગન્નાથ મંદિર વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. આ પ્રસિદ્ધ મંદિર સાથે જોડાયેલી ઘણી કથાઓ પ્રચલિત છે, ચાલો જાણીએ પુરીના જગન્નાથ મંદિરની લોકપ્રિય કથા…
પૌરાણિક કથા
એવું માનવામાં આવે છે કે નારદ મુનિને આપેલા વચન મુજબ, શ્રી કૃષ્ણએ કલિયુગમાં રાજા ઇન્દ્રદ્યુમ્નના સ્વપ્નમાં પ્રગટ થયા અને તેમને પુરીના દરિયા કિનારે એક વૃક્ષના થડ માંથી તેમનો વિગ્રહ બનાવવા અને પછીથી તેને મંદિરમાં સ્થાપિત કરવા કહ્યું. શ્રી કૃષ્ણના આદેશ મુજબ રાજાએ આ કામ માટે કુશળ અને લાયક સુથાર શોધવાનું શરૂ કર્યું. થોડા દિવસોમાં એક વૃદ્ધ બ્રાહ્મણ તેમને મળ્યો અને તેણે આ મૂર્તિ બનાવવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. પરંતુ આ બ્રાહ્મણે રાજાની સામે એક શરત મૂકી કે તે આ વિગ્રહને બંધ ઓરડામાં જ બનાવશે અને કામ કરતી વખતે કોઈ પણ વ્યક્તિ ઓરડાનો દરવાજો ખોલશે નહીં, નહીં તો તે કામ અધૂરું મૂકીને ચાલ્યો જશે. રાજાએ તેની શરતો સ્વીકારી લીધી અને બ્રાહ્મણે બંધ ઓરડામાં પોતાનું કામ શરૂ કર્યું.
શરૂઆતમાં કામનો અવાજ આવ્યો, પરંતુ થોડા દિવસો પછી તે રૂમમાંથી અવાજ આવતો બંધ થઈ ગયો. રાજાએ વિચાર્યું કે ઘણા દિવસોથી ઓરડામાંથી કોઈ અવાજ નથી આવતો. તે ચિંતિત થવા લાગ્યો, જિજ્ઞાસાના કારણે તેના મનમાં એક વિચાર આવ્યો કે શા માટે એક વાર દરવાજો ખોલીને જોવું જોઈએ કે તે ત્યાં છે કે નહીં? પેલા વૃદ્ધ બ્રાહ્મણને કાંઈ થયું તો નથીને? ઘણા દિવસો સુધી વિચાર કર્યા પછી ચિંતિત રાજાએ એક દિવસ એ ઓરડાનો દરવાજો ખોલ્યો. દરવાજો ખોલતાની સાથે જ તેને તેની સામે એક અધૂરો વિગ્રહ મળ્યો અને તે બ્રાહ્મણ પણ ત્યાંથી ગાયબ હતો. પછી તેને સમજાયું કે બ્રાહ્મણ બીજું કોઈ નહીં પણ વિશ્વકર્મા પોતે જ હતા. શરત વિરુદ્ધ દરવાજો ખોલવાને કારણે તે અહીંથી ચાલ્યો ગયા હતા.
તે સમયે નારદ મુનિ આવ્યા અને તેમણે રાજાને કહ્યું કે જે રીતે ભગવાને સ્વપ્નમાં આ વિગ્રહ બનાવવાની વાત કરી હતી, તેવી જ રીતે તેને અધૂરો રાખવા માટે તેણે દરવાજો ખોલાવ્યો. રાજાએ તે અધૂરી મૂર્તિઓ મંદિરમાં સ્થાપિત કરાવી. આ જ કારણ છે કે જગન્નાથ પુરીના મંદિરમાં પથ્થર કે અન્ય કોઈ ધાતુની મૂર્તિની પૂજા કરવામાં આવતી નથી, પરંતુ ઝાડના થડનો ઉપયોગ કરીને બનેલી મૂર્તિની પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ મંદિરના ગર્ભગૃહમાં શ્રી કૃષ્ણ, સુભદ્રા અને બલભદ્ર (બલરામ)ની મૂર્તિઓ બિરાજમાન છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે માતા સુભદ્રા તેમના પિયર દ્વારકાને ખૂબ પ્રેમ કરતી હતી, તેથી તેમની ઇચ્છા પૂર્ણ કરવા માટે, શ્રી કૃષ્ણ, બલરામ અને સુભદ્રાજી જુદા જુદા રથમાં બેસીને દ્વારકાનું ભ્રમણ કર્યું હતું. ત્યારથી આજ સુધી પુરીમાં દર વર્ષે રથયાત્રા કાઢવામાં આવે છે.
(ડિસ્ક્લેમર : અહીં આપેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અમે તેની પુષ્ટિ કરતા નથી.)
આ માહિતી પત્રિકા અને અન્ય નેશનલ ન્યુઝ એજન્સીઓના ન્યુઝ આર્ટિકલ માંથી સંપાદન કરી લીધેલ છે.
