ભગવાન રામની પત્ની અને રાજા જનકની પુત્રી શ્રી સીતા દેવીના અન્ય કેટલાક નામો પણ છે જેનો અર્થ જાણવો જરૂરી છે. આવો તેમના કેટલાક નામો અને તેના અર્થ જાણીએ.
જાનકી : આ નામનો અર્થ રાજા જનકની પુત્રી છે અને તે દેવી સીતાનું સૌથી લોકપ્રિય નામ છે.
જનકાત્મજ : જનક સીતા દેવીના પિતા છે. સંસ્કૃત શબ્દ ‘આત્માજા’ નો અર્થ થાય છે ‘આત્માનો ભાગ’. સંયુક્તથી તેનો અર્થ જનકના આત્માનો ભાગ છે.
જનકનંદની : તેનો અર્થ થાય છે જનકની પુત્રી. ‘નંદિની’ શબ્દનો અર્થ થાય છે ખુશી લાવનાર. આથી જનકનંદિની એટલે રાજા જનકના જીવનમાં આનંદ લાવનાર.
ભૂમિજા અને ભૂમિપુત્રી : અહીં આ શબ્દોનો અર્થ છે – ધરતીની પુત્રી.
મૈથિલી – તેનો અર્થ થાય છે મિથિલાની રાજકુમારી.
રમા : રમા એટલે રામની પત્ની.
વૈદેહી : વૈદેહી એટલે જનકની પુત્રી.
સિયા અને ભુસુતા કેટલાક અન્ય નામો છે જેના દ્વારા સીતા દેવીને પૂજવામાં આવે છે.
માઁ સીતાના ગુણો :
ભગવાન રામના જીવનમાં દેવી સીતાએ જે ભૂમિકા ભજવી હતી તે એક શાંત, સર્વ સ્વીકાર કરનાર, સમર્પિત સાથી, ભગવાન રામ પ્રત્યેની ભક્તિ અને તેમની પત્ની તરીકેની હતી.
જ્યારે ભગવાન રામને 14 વર્ષ માટે વનવાસમાં જવાનું કહેવામાં આવ્યું, ત્યારે માતા સીતા શાંત રહ્યા અને પોતાનું સંતુલન અને પરિસ્થિતિઓની સ્વીકૃતિ દર્શાવીને એકત્રિત થયા. ભગવાન રામ ઈચ્છતા હતા કે તેમની પત્ની સીતા દેવી અયોધ્યાના મહેલમાં રહે પરંતુ સીતા દેવીએ તેમ કરવાની ના પાડી દીધી. તેણીએ પોતાનો આંતરિક અવાજ સાંભળ્યો અને આગ્રહ કર્યો કે ભગવાન રામ જ્યાં પણ જશે ત્યાં તેણી સાથે રહેશે. તે તેમના પ્રિય પતિ પ્રત્યેની ફરજની અસીમ ભાવના હતી જે પ્રબળ હતી.
પ્રભુ તેમને એમ કહીને રોકવાનો પ્રયત્ન કરે છે કે જંગલ સલામત સ્થળ નથી, ત્યાં કોઈ વૈભવી વસ્તુઓ નથી. ત્યાં જંગલી પ્રાણીઓ અને જોખમો છૂપાયેલા હશે. જો કે, સીતા દેવી અટલ રહ્યા. તેમણે કહ્યું કે તેણી પોતાના પતિના હાથના રક્ષણ હેઠળ રહેવામાં ખુશ થશે અને તમામ તપસ્યા, શિસ્તનું પાલન કરશે અને તેમની સેવા માટે હંમેશા હાજર રહેશે.
ભગવાન રામ આખરે સીતા દેવી દ્વારા અને તેમના નિર્દેશ પર આશ્વસ્ત થયા. તેણીએ સહેલાઈથી પોતાના તમામ દાગીના અને અન્ય કિંમતી વસ્તુઓ દાનમાં આપી દીધી અને ભગવાન રામ સાથે વનવાસ માટે જંગલમાં ગયા. સીતા દેવી મિથિલાની રાજકુમારી અને અયોધ્યાની રાણી હતા, તેઓ જાણતા હતા કે જંગલમાં જીવન સરળ નહીં હોય પરંતુ તેમણે વિશ્વાસપૂર્વક પોતાના આંતરિક માર્ગદર્શનનું પાલન કર્યું.
સીતા દેવી જંગલમાં પ્રકૃતિ અને ધરતી માતા સાથે સંપૂર્ણ સુમેળમાં હતા અને સ્વેચ્છાએ એવું જીવન સ્વીકારી લીધું હતું જે તેઓ હંમેશા જીવતા વૈભવી જીવનથી તદ્દન વિપરીત હતું. સીતા દેવીએ પોતાના પતિએ જે ખાધું તે પોતે ખુશીથી ખાધું.
માતા સીતાની ભગવાન રામ પ્રત્યેની ભક્તિ અને સમર્પણ ત્યારે સાબિત થયા જ્યારે રાવણે તેમનું હરણ કર્યું અને તેમને કેદમાં રાખ્યા. તે પ્રતિકૂળતાનો સામનો કરીને મજબૂત રહ્યા અને તેમને જીતવાની રાવણની બધી યુક્તિઓ સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ ગઈ. નિર્ભય બનીને તેમણે રાવણને કહ્યું કે તું જલ્દી જ ભગવાન રામના હાથે મૃત્યુ પામશે. આ પરિસ્થિતિમાં પણ સીતાદેવી શાંત રહ્યા.
એકલ ભક્તિ અને સમર્પણ સાથે, સીતા દેવીએ તેમના હૃદયમાં ભગવાન રામની છબી પર જ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું અને તે જાણતા હતા કે બધું સારું થઈ જશે.
રામ સીતા વિવાહ :
રામાયણમાં ભગવાન રામ અને માતા સીતાના લગ્નનું સુંદર વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. સીતા પુખ્ત થયા પછી રાજા જનકે માતા સીતા માટે સ્વયંવર સમારોહનું આયોજન કર્યું હતું. તેમણે ભગવાન શિવના ધનુષ્ય પિનાકની પણછ બાંધવા માટે તમામ પાત્ર રાજાઓને આમંત્રણ આપ્યું. પિનાક કોઈ સામાન્ય ધનુષ્ય નહોતું, પરંતુ એક દૈવી ધનુષ્ય હતું જે ક્યારેય કોઈ વ્યક્તિ દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકાતું નહોતું. ધનુષ્યની પસંદગી એટલા માટે કરવામાં આવી હતી કારણ કે રાજા જનક તેમની પુત્રી સીતા માટે નિષ્કલંક ચારિત્ર્ય વાળા ઉમદા વ્યક્તિ ઇચ્છતા હતા.
જ્યારે વિશ્વામિત્ર, જેમની સાથે ભગવાન રામ અને લક્ષ્મણ જંગલમાં યજ્ઞોની રક્ષા કરતા હતા, ત્યારે તેમણે સ્વયંવર વિધિ વિશે સાંભળ્યું, ત્યારે તેમણે ભગવાનને તેમાં ભાગ લેવા કહ્યું. જ્યારે રાજા જનકે, રાજા દશરથના પુત્ર રામની સમારોહમાં ભાગ લેવાની વાત સાંભળી, ત્યારે તે પ્રસન્ન થયા.
સ્વયંવરના ઔપચારિક પ્રદર્શનના દિવસે, જ્યારે બધા રાજકુમારો પિનાકને ઉપાડવામાં પણ નિષ્ફળ ગયા, ત્યારે ભગવાન રામ આવ્યા અને તેને ઉપાડ્યું અને બીજા બધાને આશ્ચર્યચકિત કરીને અને સીતાને આનંદિત કર્યા. તેને ઉપાડ્યા પછી, ભગવાને ધનુષ્યની પણછ બાંધી અને પિનાકને તોડી નાખ્યું.
રાજા જનક અતિ આનંદિત થયા અને પોતાને સૌથી ભાગ્યશાળી પિતા માન્યા કે તેમની પુત્રી માટે એક આદર્શ વ્યક્તિ મળ્યો. મિથિલાના રાજા જનકનું આખું રાજ્ય અનહદ આનંદમાં છવાયેલું હતું કારણ કે સીતા એક એવા રાજકુમાર સાથે જવાની હતી જેની હજારો અન્ય સ્ત્રીઓ દ્વારા શોધ કરવામાં આવી હતી.
આજે લોકો ખાસ કરીને ભગવાન રામના ભક્તો માગશર મહિનાના શુક્લ પક્ષની પંચમીના રોજ ભગવાન રામના સીતા સાથેના લગ્નને વિવાહ પંચમી તરીકે ઉજવે છે. આ દિવસને મંદિરો અને પવિત્ર સ્થળોએ સીતા અને રામના લગ્ન ઉત્સવ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
રામ નવમી અને સીતા નવમી :
એ જાણવું રસપ્રદ છે કે ભગવાન રામનો જન્મ ચૈત્ર મહિનામાં નવમી તિથિના રોજ થયો હતો અને રામ નવમી તરીકે ઓળખાતી તેમની જન્મજયંતિ સીતા નવમીના એક મહિના પહેલા ઉજવવામાં આવે છે.
(ડિસ્ક્લેમર : અહીં આપેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અમે તેની પુષ્ટિ કરતા નથી.)
આ માહિતી એસ્ટ્રો યોગી અને અન્ય નેશનલ ન્યુઝ એજન્સીઓના ન્યુઝ આર્ટિકલ માંથી સંપાદન કરી લીધેલ છે.
