ધન્ય કુખ જીજા બાઇ ની જ્યાં શીવોજી જનમ્યો હતો,
તરવાર કેરી ધાર પર જેણે હિંદુ ધર્મ રાખ્યો હતો,
પડકાર કરતી પુત્ર ને શિવા મરજે રણ મેદાન માં ,
અમ દેશ ની એ આર્ય રમણી અમર છે ઈતિહાસ માં ….
જન્મ 12 જાન્યુઆરી 1598 પોષ સુદ પૂર્ણિમા બુલધન જિલ્લા, મહારાષ્ટ્ર
17 જૂન 1674 ના રોજ અવસાન થયું
પિતા: યાદવ લખોજીરાવ જાધવ
પતિ: શાહજી ભોંસલે બાળકો: 6 પુત્રીઓ અને 2 પુત્ર
જીજાબાઈ શાહજી ભોંસલેની પત્ની અને છત્રપતિ શિવાજીની માતા હતી. તેઓ ‘રાજમાતા જીજાબાઈ’ તરીકે ઓળખાય છે અને સામાન્ય રીતે ‘જીજાઈ’ તરીકે ઓળખાય છે. તેમના પતિ શાહજી ભોંસલે દ્વારા અવગણવામાં આવ્યા પછી પણ તે તેમના પુત્ર શિવાજીની રક્ષક રહી અને તેના પાત્ર, મહત્વાકાંક્ષાઓ અને આદર્શોની રચનામાં સૌથી વધુ યોગદાન આપ્યું. શિવાજીના જીવનની દિશા નક્કી કરવામાં તેમની માતા જીજાબાઈનો સૌથી મોટો પ્રભાવ હતો.
પરિચય : જીજાબાઈનો જન્મ 12 જાન્યુઆરી 1598 ના મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના બુલધન જિલ્લાના સિંદખેડના રાજા યાદવ લખોજીરાવ જાધવની પુત્રી હતી. તેમના બાળપણનું નામ ‘જીજાઉ’ હતું. તે સમયની પરંપરા મુજબ, તેમણે નાના વયે શાહજી રાજે ભોંસલે સાથે લગ્ન કર્યા હતા, જે બીજાપુરના સુલતાન આદિલશાહના દરબારમાં સેનાના કમાન્ડર હતા. તે શાહજી રાજેની પહેલી પત્ની હતી. જીજાબાઈએ આઠ બાળકોને જન્મ આપ્યો, જેમાં છ પુત્રીઓ અને બે પુત્ર હતા. શિવાજી મહારાજ આ બાળકોમાંના એક હતા.
મરાઠા સામ્રાજ્યનું વિસ્તરણ: જીજાબાઈએ ઇતિહાસમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લીધા, જે મરાઠા સામ્રાજ્યના વિસ્તરણ માટે મદદરૂપ સાબિત થયા. જીજાબાઈ એક હોંશિયાર અને બુદ્ધિશાળી સ્ત્રી હતી. જીજાબાઈ શિવજીને પ્રેરણાદાયી વાતો કહીને પ્રેરણા આપતા. તેમનાથી પ્રેરાઈને શિવાજીએ સ્વરાજ પ્રાપ્ત કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તે સમયે, તે ફક્ત 17 વર્ષનો હતો. શિવાજીથી મહાન શાસક બનાવવા માટે જીજાબાઈએ નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે.
હિન્દુ સ્વરાજ્યની સ્થાપના : જીજાબાઈ એક અદભૂત મહિલા હતી, તેમણે આજીવન મુશ્કેલીઓ અને મુશ્કેલીઓનો સામનો કરીને ધીરજ ગુમાવી નહીં. તેમણે શિવજીને સ્વતંત્ર હિન્દુ રાષ્ટ્રના મહાન શૂરવીર અને છત્રપતિ બનાવવા માટે તેમની તમામ શક્તિ, ક્ષમતા અને બુદ્ધિનો ઉપયોગ કર્યો. શિવાજી નાનપણથી જ બહાદુર અને બહાદુર વીરોની વાર્તાઓ સંભળાવતા હતા.
ગિતા અને રામાયણની વાર્તાઓ વર્ણવીને તેમણે શિવાજીના બાળ-હૃદય પર સ્વતંત્રતાની જ્યોત પ્રગટાવવી, આ સંસ્કારોને લીધે તેમણે સમાજમાં પછીથી તે બાળકને આપ્યું. માર્ગદર્શક અને ગૌરવ બની. દક્ષિણ ભારતમાં હિન્દુ સ્વરાજ્યની સ્થાપના કરી અને એક સ્વતંત્ર શાસક તરીકે, તેમણે તેમના નામે એક સિક્કો મેળવ્યો અને ‘છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ’ ના નામથી ખ્યાતિ મેળવી.
મૃત્યુ : જીજાબાઈનું 17 મી જૂન 1674 ના રોજ અવસાન થયું, જેમણે મરાઠા સામ્રાજ્યની સ્થાપના અને તેના પાયાને મજબૂત બનાવવામાં ખાસ ભૂમિકા ભજવી. તેમના પછી, વીર શિવાજીએ મરાઠા સામ્રાજ્યનો ધ્વજ લહેરાવ્યો.
કોટિ કોટિ વંદન ભારતિય વિરાંગનાને.
– સાભાર રાધા પટેલ (અમર કથાઓ ગ્રુપ)
